Czy stolarstwo to jeszcze rzemiosło, czy już sztuka?

Choć określenie rzemiosło może być dziś stosowane na wiele sposobów, tak naprawdę termin ten powinien być stosowany przede wszystkim wówczas, gdy mówimy o niewielkiej, własnoręcznej wytwórczości, która odbywa się z wykorzystaniem nieskomplikowanych narzędzi. Rzemieślnik jest więc tą osobą, która odpowiada za wytworzenie czegoś z materiałów takich, jak choćby ceramika, drewno oraz szkło.

Rzemieślnik jest jednak również tak zwanym tytułem naukowym i w tym wypadku wiąże się zarówno z praktyką zdobywaną przez lata, jak i z kolejnymi uprawnieniami, o jakie należy się starać (dyplom mistrza, tytuł robotnika). Definicja słowa sztuka jest już znacznie trudniejsza, sam termin może być bowiem wyjaśniany na wiele sposobów, choć dla naszych potrzeb możemy przyjąć, że mówiąc o niej mamy na myśli określoną działalność o charakterze artystycznym, która ma dostarczać nam wrażeń artystycznych i wywoływać emocje.

Rzemieślnik czy artysta

Rzemiosło i sztuka nie mają do zrealizowania tego samego celu, w rzemiośle więc stawia się przede wszystkim na użyteczność danego przedmiotu. Sztuka ma nieco inny przekaz, a jej autor zwykle chce wykorzystać określoną formę po to, aby powiedzieć nam coś więcej. Użyteczność często nie ma tu znaczenia, a nawet, jeśli czynnik ten istnieje, nie jest traktowany priorytetowo.

Istnieją jednak rzemiosła, które można rozpatrywać jako bliższe sztuki niż inne. Znakomitym przykładem wydaje się w tym kontekście stolarstwo i nie można dziwić się, że coraz częściej pojawia się pytanie o to, jak je kwalifikować. Odpowiedź nie jest jednoznaczna, trudno jednak nie zauważyć tego, że w dużej mierze jest uzależniona, jaka próba definicji określenia „sztuka” zostanie przyjęta podczas próby jej udzielenia.

Sztuka użytkowa

Stolarstwo jest zresztą wyjątkowo często określane właśnie mianem sztuki użytkowej, choć możemy mieć też do czynienia z równie interesującym sformułowaniem – rzemiosło artystyczne. Już choćby na tej podstawie można przekonać się o tym, jak trudnym zadaniem jest jednoznaczna kwalifikacja stolarstwa. Przedmioty powstające w zakładzie stolarskim takie, jak choćby mebel, mogą być nie tylko funkcjonalne i użyteczne. Bardzo często meble są prawdziwymi dziełami sztuki zwłaszcza, że już od pewnego czasu mamy do czynienia z zapotrzebowaniem na rozwiązania designerskie, których forma odbiega nieco od tego, z czym jesteśmy zaznajomieni w życiu codziennym.

Stolarstwo może być więc określane jako sztuka użytkowa i choć przekaz z reguły nie jest w jego przypadku najważniejszy, często nie ma on wcale mniejszego znaczenia niż użyteczność. Niektóre dzieła tworzone przez stolarza pełnią przecież jedynie funkcję dekoracyjną, a przecież nie oznacza to wcale, że są przez to uważane za mniej udane. Mówienie o sztuce w stolarstwie nie będzie kompletne, jeśli nie wspomnimy w tym kontekście o sashimono. Termin ten pochodzi z Japonii i jest używany w celu opisania sztuki łączenia drewna bez użycia gwoździ. Drewno jest połączone tak samo, jak ma to miejsce z klockami, a samo uzyskanie oczekiwanego efektu końcowego nie jest możliwe, jeśli zabraknie nam tak precyzji, jak i samej dokładności.